Valehedici səs, sadə insan – Arif Babayev
1938-ci il fevralın 20-də Ağdamın Sarıhacılı kəndində doğulan Arif İmran oğlu Babayev Azərbaycan muğam sənətinin ən parlaq simalarından biridir. O, “qarabağlı xanəndə” məktəbinin təməl daşı sayılırdı. Zəngin muğam ənənəsini özünəməxsus ifa tərzi ilə davam etdirirdi. Arif Babayev musiqi aləminə “məlahətli səsli”, böyük istedada malik və çoxşaxəli sənətkar kimi daxil olmuş, hər ifasında muğamın kövrək ruhunu təzə duyğularla boyayıb zənginləşdirmişdir. Onun repertuarında “Şur” və “Seygah” dəstgahları, eləcə də “Arazbarı” və “Qarabağ şikəstəsi” kimi zərbi muğamlar xüsusi yer tuturdu; xüsusilə “Seygah” onun ifasında təkrarolunmaz üslub daşıyırdı. Arif Babayev həm də təsnif və xalq mahnılarının səsləndirilməsi üzrə ustad idi, bu janrlarda da əvəzsiz ifaları dinləyicilərin ruhunu oxşayırdı.
Arif Babayevin səhnədə və gündəlik həyatda sadəliyi və mülayimliyi hər kəsin diqqətini çəkirdi. Əməkdar artist, tanınmış xanəndə Cabir Abdullayev onun haqqında danışarkən deyirdi: “Arif Babayev Azərbaycan xalqının fəxri idi. Təkcə sənət aləmində deyil, həm dövlət, həm də xalq onu istəyirdi… Elə bir insan yox idi ki, onu istəməsin.Həm bir müəllim kimi, həm də bir insan kimi biz onunla dost idik.Onunla xatirələrim çoxdur. Mən onsuz bir muğam aləmini təsəvvür edə bilmirəm. 1999-cu ildən Arif müəllimi tanımışam. Həm onunla bir yerdə işləmişəm, həm də onun tələbəsi olmuşam. Həmişə onu axtarırdım, yanına gedirdim, zəngləşirdik. O, çox sadə bir insan idi. Sadəliyi ilə həmişə fəxr edirdim.” Xalq artisti Mənsum İbrahimov isə Arif Babayev haqqında danışarkən bildirmişdi: “Arif Babayev çox gözəl, mehriban insan idi, onunla olanda heç kim darıxmırdı. Mən onun səsini sevib bu sənətə gəlmişəm”. Görkəmli tarzən Vamiq Məmmədəliyev də Arif Babayevin insanlığı və dostluğu haqqında danışıb: “Onun qəlbi muğamla döyünürdü. Arif Babayevin insanlığı, yol yoldaşlığı çox yaxşı idi. Onun tələbələri onu həddən artıq çox istəyirdilər.”
Arif Babayevin sadəliyi və sədaqəti nəticəsində onun sinifində oxuyan hər bir tələbə özü də yaxşı insan olmağa çalışırdı –kimi məşhur tələbələri ustadının verdiği dəyərləri hələ də ürəklərində daşıyırlar. İlahə İbadova müəllimi ilə bağlı xatirələrdən bəhs edərkən deyir: “O, bizə tələbəlik illərimizdə milli dəyərlərimizi ,muğamı, dəyərli bəstəkarların mahnılarını, xalq mahnılarını keçdiyi həyat yolunu aşıladı. Bizə dəstək olurdu. İlk müəllim fəaliyyətimdə onunla birgə başladı.”
Tələbələri üçün Arif Babayev həmişə ustad və bir valideyn kimi olub.Onun dərsləri və görüşləri tələbələr üçün həm bilik mənbəyi, həm də əsl həyati dərs idi.
Arif müəllimin müəllimlik fəaliyyəti muğam dünyasında böyük məktəb yaratmışdı. O, musiqi məktəb və ali təhsil ocaqlarında pedaqoji fəaliyyətə 1960-cı illərdə başlayıb: 1982-ci ildə Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbində ilk muğam müəllimi kimi çalışan sənətkar, 1984-cü ildən isə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının muğam kafedrasında dərs deyirdi. 1990-cı ildə Azərbaycan tarixində ilk dəfə muğam professoru adı alan Babayev yeni nəsil xanəndələr yetişdirməkdə misilsiz rol oynayıb. Onun rəhbərliyi altında hazırlanmış xanəndələr bu gün həm ölkəmizdə, həm də dünyanın müxtəlif səhnələrində çıxış edir.
Arif Babayevin səhnə mədəniyyəti daima təqdir edilib. O, özü də deyirdi ki, “Opera və Balet Teatrının səhnəsi ciddi sənət ocağıdır – burada oxumaq, öyrənmək istəyən ifaçı hər gün daha da cilalanır, kamilləşir”. Həqiqətən, uzun illər Akademik Opera və Balet Teatrının solisti kimi fəaliyyət göstərən Babayev yorulmadan çalışıb, eyni anda həm sənətçiliyini, həm də pedaqoq fəaliyyətini davam etdirib. Nəticədə onun yaratdığı Məcnun, Kərəm (Üzeyir Hacıbəylinin “Leyli və Məcnun” və “Əsli və Kərəm” operaları), Aşıq Qərib (Zülfüqar Hacıbəyovun “Aşıq Qərib” operası), Camal (Şəfiqə Axundovanın “Gəlin qayası” operası), Şah İsmayil (Müslüm Maqomayevin “Şah İsmayıl” operası) obrazları izləyicilərin yaddaşında silinməz izlər buraxdı. Belə fiziki və daxili harmoniyanın bəhrəsi olaraq o, tamaşaçıları qarşısında həmişə əzəmətli görkəmli obrazlar canlandırmış, musiqiyə olan sevgi dolu münasibətini hər ifasında göstərmişdir.
Arif Babayev həm də daima muğamın inkişafı üçün çalışan ziyalı idi. Onun sənətinə və əməyinə dövlət də yüksək qiymət vermişdi. “Şərəf” ordenli Xalq artisti Babayev bir sıra elmi, tədris və kitab layihələrində iştirak edərək xalqının ənənələrini qoruyub saxlamış, bu əsrarəngiz sənəti gələcək nəsillərə ötürmək üçün çalışmışdır.
Hər addımında sənət və alicənablıq olan bu böyük xanəndənin şəxsiyyəti,zəngin sənət irsi ilə bərabər başqalarına verdiyi örnəklərlə əbədiləşib. Tələbələrindən musiqi ictimaiyyətinə, yaxınlarına qədər Arif Babayevin adı ilə bağlı xatirələri təkrar-təkrar dilə gətirilir və xatırlanır. Arif Babayevin adı Azərbaycan muğamı ilə bağlı danışılan zaman çəkiləcək ilk adlardan biri kimi xalqının qəlbində əbədi yaşayacaqdır.
Fortunamag.az
