İzzət Orucova: “Azad qadın” heykəlinin ilhamı

Azərbaycan kino tarixinin ilk səsi, elmimizin ilk qadın zirvələrindən biri, taleyi işıq və kölgə arasında yoğrulan bir ömür… İzzət Mirzəağa qızı Orucova həm milli kinonun ilk qaranquşu, həm də neft kimyasının böyük siması kimi yaddaşlara həkk olunub. 1909-cu ilin payızında Bakının küləkləri onun gəlişini pıçıldayanda kim bilərdi ki, bu qız bir gün həm ekranlarda, həm də elmin ön sıralarında qadın azadlığının simvoluna çevriləcək?

Fortunamag.az bildirir ki, Cəfər Cabbarlının kəşf etdiyi gənc İzzət “Sevil”də çarşabı başından atanda yalnız bir rol yaşamırdı — bir epoxanın qəfəsini dağıdırdı. O səhnədən sonra yüzlərlə qadının çarşabı atması kimi, İzzətin taleyində də pərdələr aralandı. “Almaz”la möhkəmlənən sənət yolu qəfil kəsilsə də, o, geri çəkilməyi məğlubiyyət saymadı. Sənətdən elmin sərt yollarına dönərək yenidən özünü yaratdı.

Laboratoriyalar onun səhnəsinə çevrildi. Sürtkü yağlarının yeni texnologiyaları, aşqarların yaradılması, yüzlərlə məqalə, onlarla patent, yetişdirdiyi alimlər — bütün bunlar İzzət xanımın elmi varlığının orkestridir. 1972-ci ildə Akademik adı aldıqda, minlərlə insan inanmaqda çətinlik çəkdi ki, “Azad qadın” heykəlinin ilhamı olan həmin gənc aktrisa indi artıq elmin ən yüksək pilləsindədir.

Onun həyatı yalnız uğurların deyil, həm də ağrıların salnaməsidir. 1937 repressiyasının qara küləyi ocağını söndürməsə də, qəlbinə toxundu. Lakin o, hər çətinliyə rəğmən, övladını və elmini qoruyaraq dayaq kimi möhkəm qaldı.

İzzət Orucova 1983-cü ilin yazında bu dünyadan köçəndə arxasında həm ekranlarda yaşayan gənc Sevilin işığını, həm də laboratoriyalarda yanan elm çıraqlarını qoyub getdi. Onun ömrü Azərbaycan qadınının azadlıq hekayəsidir — çarşabdan elm zirvəsinə uzanan möhtəşəm bir yol.

O yol hələ də işıq saçır.

Material “İnnovativ Proqress və Ekologiya” Sosial-İqtisadi İnkişafa Dəstək İctimai Birliyinin “İnnovativ proqress və tarix” layihəsi çərçivəsində təqdim olunur.

Fortunamag.az